Yasal mevzuat nasıl çalışıyor?
Kuzey Kıbrıs’ta konut sahibi olmanın, vergi vermenin, oturma izni almanın ve yaşamanın hukuki boyutu önemli… Associated Business Lawyers (ABL) meslek birliklerine bağlı olarak çalışan Gözel Halim Hukuk Bürosu’ndan Avukat Rüyam Öztuna, Kıbrıs’ta mülk edinmenin hukuki yollarını ve nelere dikkat etmek gerektiğini anlattı…
KKTC’de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını en çok şaşırtanunsurlar, çoğunlukla KKTC'nin farklı bir ülke olduğunun unutulmasından kaynaklanıyor. TC vatandaşları, AB veyadiğer ülke vatandaşları gibi gayrimenkul konusunda 'yabancı' olarak sınıflandırılıyor. Peki durum buyken Kuzey Kıbrıs’tagayrimenkul sahibi olmanın hukuki yolları neler? Gayrimenkul sahibi olmak oturma iznini de beraberinde getiriyor mu? Bu ve bunun gibi birçok sorunun yanıtını Alliance of Business Lawyers (ABL) meslek birliklerine bağlı olarak çalışan Gözel Halim Hukuk Bürosu’ndan Avukat Rüyam Öztuna’dan aldık.
Öncelikle T.C. vatandaşları, Kuzey Kıbrıs'ta emlak satın alabiliyor mu?
Yasalara göre ve yasalar tabi olarak her yabancının KKTC’ de gayrimenkul alması mümkün.
T.C. vatandaşlarının, Kuzey Kıbrıs'ta emlak alma sınırıvar mı?
T.C. ve yabancı uyruklu kişiler, KKTC'de kişi başına 1 emlak alma hakkına sahip. 1 adet arazi veya 1 apartman dairesi veya 1 dönüm büyüklüğünde arazi veya 1 plot arazi de hepsi “1“ olarak sınıflandırılıyor. Mali değerinin önemi yok. Evli çiftler 1 kişi olarak kabul ediliyor.
Kuzey Kıbrıs'ta emlak satın alma işlemleri neler?
Gayrimenkul satın alım işlemlerinin 2 süreci bulunuyor. Birincisi satış sözleşmesi yapılması ve kaydı. İkincisi tapuda devir. Satın alınan her gayrimenkul için tapuda devir yapılmıyor.
Konut sahibi olmak beraberinde oturma iznini getiriyor mu?
KKTC’de gayrimenkul sahibi olmak, doğrudan oturma hakkı kazandırmaz ancak oturma hakkı almak isteyenlerin gayrimenkulü olması avantaj. Gayrimenkulü olan kişilerin hukuki sorunları yoksa ve gelirlerini kanıtlayabiliyorlarsa, önce 1 yılık oturma izni alır, ardından 2 yıl ve onun ardından sınırsız oturma izini almaları olağan bir süreç. Yabancı uyruklu kişilerin KKTC’de emlak satın almaları için oturma veya çalışma iznine veya belli sürelerde giriş çıkış yapma ihtiyaçları da yok. KKTC’de en zor kanun vatandaşlık yasası. Başvuran kişinin 11 yıl KKTC ‘de yasal olarak yaşaması ve gerekli izinleri alması sonrası vatandaş olunabiliyor.
Peki KKTC’de yabancı uyruklu ve TC vatandaşları nasıl mülk sahibi olabilir?
Gayrimenkulün yabancı adına kaydı için KKTC’ de Bakanlar Kuruluna başvurarak, Bakanlar Kurulu tarafından satın alma izni alınması gerekiyor. Ayrıca her yabancının taşınmaz tapu devrini yapabilmesi için KKTC Bakanlar Kurulu'ndan gayrimenkul alma hakkını elde etmesi gerekir. Bu işlem İçişleri Bakanlığı'ndan yapılacak müracaat ile mümkün. Müracaat bireysel yapılıp takip edileceği gibi ayrıca avukatlar, muhasebeciler veya emlakçılar tarafından da takip edilebilir. Gayrimenkul adına devir izini çıkmasının ortalama süresi TC vatandaşları için 35 gün, AB vatandaşları için 90-100 gün diğer yabancı uyruklu ülkeler için 180-360 gün süre alabiliyor. Bu arada gayrimekulun adına devri ile satın alma karıştırılmamalı.
Bakanlar kurulu gayrimenkul iznini vermez ise ne olur?
TC vatandaşlarına çok özel ve ender durumlarda bu izin verilmez, genelde bu iznin TC vatandaşlarının almadığı durumlarda alıcının sabıka kaydı ile ilgili olduğu KKTC devlet kurumları tarafından beyan edilir. KKTC'de müracaatı reddedildiği takdirde başkası adına gayrimenkulü devredebilir.
Kuzey Kıbrıs’ta satın alınan gayrimenkul nasıl kiraya verilir?
Yabancı uyruklu kişiler tarafından satın alınan gayrimenkullerin gelir elde etmek amacıyla kiralanması mümkün. Kiraya verilen gayrimenkulün vergisi de var. Alınan kira bedelinin yüzde 10’unu, gayrimenkulün bulunduğu bölgedeki vergi dairesine ödeniyor. Buna kira stopajı deniliyor.
KKTC’ye gelmeden gayrimenkul almak mümkün mü?
Evet. KKTC’nin mevzuatına uygun verilmiş vekaletname ile alınabilir. Ayrıca KKTC’nin mevzuatına uygun KKTC’de temsilciliği kayıt edilen TC şirketi de gayrimenkul alabilir. Eğer alınan gayrimenkul krediye uygunsa belirlenmiş oranda kredi almak da mümkün. KKTC’de adres beyan edebilen ve yasal oturma hakkı olan herkes hesap açabilir.
TC vatandaşları, arazi aldığında üzerine inşaat yapabilir mi?
Evet. İnşaat yapabilir veya inşaat yapma lisansına sahip inşaat şirketlerine yaptırabilir.
Evini KKTC’ye taşımak isteyenleri nasıl bir süreç bekliyor?
KKTC’ye ev eşyalarını taşıyacak olanlar ve ikamet edenler 1 kereye mahsus gümrüksüz kendi ev eşyalarını ithal etme hakkına sahip. Daha sonra gelecek ev eşyalarına belirli bir gümrük uygulanıyor. KKTC’de yaşam konusunda bilgi verir misiniz? Örneğin eğitim, sağlık olanaklarından ne ölçüde faydalanmak mümkün? KKTC’de oturma veya çalışma izni olan herkes okullara kayıt yaptırabilir. SSK ile anlaşması bulunan hastaneler mevut. Özel sigortalar ile anlaşması bulunan hastaneler de bulunuyor.
